Hezkuntza sailburu andreari, adeitasunez

Azken hamarkadetan hezkuntza arloak, oro har, eta bereziki hezkuntza publikoak izan duen bilakaera benetan harrigarria da. Bertan inplikatuta ez dauden herritarrei hitz gutxitan adieraztekotan, duela hamarkada batzuk hezkuntza sistema ikasleen hezkuntza osoaren zati bat besterik ez zela esango nieke, etxekoa izaten zela nagusia. Orain, aldiz, etxe askotako umeentzat hezkuntza sistema beste ekarpen asko ere egitera behartuta dago. Ikasle horien oinarrizko ongizate materialari eta emozionalari buruz ari naiz, zeinarengatik, inolako prestakuntzarik gabe, irakasleok gizarte langile, psikologo eta beste profesionalen lana egunero egitera behartuta gauden. Hezkuntza publikoa gure gizartean askotan estalita diruditen gaitz guztiak hartzen dituen ontzia da eta hango miseriak eta hemengo baldintza sozioekonomiko eskasek, biak ala biak aita beraren seme-alabak, sortutako askotariko egoerei «aniztasuna» izen eufemistikoa ematen zaie. «Aniztasun» egoera konplexu horren aurrean, batzuen hautua da bere seme-alabak ahal den neurrian babesteko asmoz «aniztasun murriztua» duen hezkuntza eremura bideratzea, besteengandik segregatzea. Segregazioa arbuiatzen dugunok, ordea, askotan gaindituta eta besteetan noraezean, zer (eta nola) egin ez dakigula, egoten gara. Euskararen egoera da adibiderik argienetako bat, inork benetan uste al du gizartea euskalduntzea posible dela ardura hori bakarrik hezkuntza arloaren gainean egonda?

Hezkuntza publikoak ez luke isurbide izan behar, zulodun ontzi hori, non beste gizarte arloetan sortutako arazoen ondorioak bota eta han nolabait konpontzen saiatu behar ditugun, eztanda egin ez dezaten. Euskal gizarteak ulertu behar luke hezkuntzan gizartearen arazo ugariei eman diezaiekegun ekarpenik baliotsuena dela, hain zuzen ere, belaunaldi berriak ahalik eta ongien heztea, konpetentzietan eta balioetan, norberari lan merkatuan bere lekua aurkitzeko aukera eta bizitzan aurrera egiteko baliabideak eskainiz.

Azken asteotan mobilizatu garen irakasleok horretan dihardugu, baina herritarren belarriak gozotzeko publizitate kanpainak baino, Pedrosa sailburu andrea, pedagogia pixka bat egin behar zenuke. Pedagogia gizarteari begira, herritar guztiek hezkuntza arloari egun dagozkion erronka nagusiak eta egoeraren larritasuna benetan ezagutu ditzaten eta pedagogia zeure gobernuari begira, erronkei eta egoeraren larritasunari dagozkien baliabideak eman ditzan. Arazo zehatz bakoitzari protokolo bana diseinatzeak ez dakar berez konponbiderik, baliabideak lehengo berberak badira eta bakarrik haien lan zama handia are gehiago handitzea proposatzen bada. Hori galeriari begira egindako komunikazio politika hutsa da, edozein bide egiteko hanka motzak baino motzagoak dituena.

Gainera, azkenaldian, dekretu berriaren ezarpenarekin batera, hezkuntza arloa zeharo eraberritu da. Aldaketak ugariak ez ezik, oso sakonak dira. Hainbeste aldaketa sakon (konpetentziak ezarri eta ondorioz, edukietan oinarritutako ikaskuntza sistema hankaz gora utzi izana, metodologia aktiboen aldeko apustua, digitalizazioaren erronka, eremukako lana...) horren denbora epe laburrean eragiteak hezkuntza arloko urak dezente nahasi egin ditu. Nor, baita hainbat irakasle ere, bere zilborrari begiratzeko jarrera nagusitzen denean, hezkuntza sisteman ikasleen mesedeko aldaketen beharra aldarrikatu nahi dut.

Azken hamarkadetan Haur Hezkuntza eta Lehen Hezkuntza, zorionez, gehiago eraberritu dira, baina Bigarren Hezkuntza, zer esanik ez Batxilergoari buruz, aspaldi-aspalditik fosilizatuta zegoen. Zentzu horretan, ongi etorria da berrikuntza pedagogikoa, gaur egungo gizartearen (eta batez ere, ikasleen) ezaugarriei eta beharrei modu egokiagoan eta eraginkorragoan erantzuteko asmoz. Arazoa da mutur batetik beste batera egiteko joera ohikoa zaigula. Pentsatu nahi dut ikasleekin egunero jarduten dugunok berrikuntza guztiak zentzuz orekatzeko modua bilatuko dugula.

Egoera eta erronka berriek guztiok gure konfort-zonetatik ateratzera behartzen gaituzte, baten batek oraindik bereari eutsi nahi badio ere. Nik ez daukat zalantzarik: hezkuntza komunitateko langile gehienak bide berriak asmatzeko eta gauzatzeko talentu nahikoa daukate eta ahaleginak egiteko prest daude. Alabaina, hezkuntza arloko egoeren konplexutasunak eta erronken zailtasunak, Pedrosa sailburu andrea, noranzko argiak eta batez ere, bideak egiterakoan alde guztien arteko elkarrizketa, malgutasuna eta baliabide gehiago eskatzen dituzte.