Euskaraz idatzitako lehen liburua Euskal Herrira itzuli da

Ez da muga zeharkatzen duen lehen aldia, baina bisita bakoitzak badu oraindik zerbait berezia. Linguae Vasconum Primitiae, euskaraz inprimatutako lehen liburua, jendearen eskura dago berriz Euskal Herrian. Liburuaren lehen argitalpenaren ale bakarra gordetzen da, eta Baionako Euskal Museoan (Iparraldea) izango da ikusgai larunbat honetatik urtarrilaren 11ra bitartean, Etxepare Institutuaren hamabosgarren urteurrenaren baitan. Museoak obraren inguruko egitarau zabala prestatu du datozen hiru hilabeteetarako.

Elkarteak jakinarazi duenez, 1545ean Bordelen argitaratutako liburua «mugarri» bat da euskal literaturan, eta Bernart Etxepare idazleak, Etxepare Institutuari izena emateaz gain, zentzua ematen dio bere izateko arrazoiari.

Zentzu horretan, Etxepare Euskal Institutuaren misio nagusia inspiratzen duen «Euskara, jalgi hadi mundura» lelo ospetsua ekarri du gogora: euskara eta euskal kultura atzerrian sustatu, zabaldu eta proiektatzea.

Urtarrilaren 11ra arte, Baionako Euskal Museoak Linguae Vasconum Primitiae liburua hartuko du, Frantziako Liburutegi Nazionalak maileguan utzita, bertan gordetzen baita egun kontu handiz.

2011n iritsi zen lehen aldiz Euskadira liburu enblematikoa; hain zuzen, Eusko Legebiltzarraren egoitzan ikusi ahal izango zen, 'Euskara jalgi adi plazara' erakusketaren atal nagusi gisa.

Larunbat honetan inauguratu dute Pariseko Euskal Museoan bertan Sabine Cazenave zuzendariak, Jean-Marc Chatelain Frantziako Liburutegi Nazionaleko Liburu Arraroen Erreserbako zuzendariak eta Irene Larraza Etxepare Institutuko zuzendariak.

Linguae Vasconum Primitiae 28 orrialdek osatzen dute eta, itxura xumea izan arren, garrantzi berezia du euskal ondarearen historian, iturriak gogorarazi duenez.

Bernat Etxepare apaiza da lanaren egilea. 1480 inguruan Duzunaritze Sarasketan jaio zen, eta 1545ean Eiheralarreko parrokoa izan zen, Donibane Garazitik Orreagara doan bidean kokatua.

Lan honetan, prosaz idatzitako hitzaurre labur baten ondoren, deboziozko poemak eta ondoren maitasun profanoei buruzko poemak agertzen dira, eta horien artean dago emakumeei gorazarre eginez idatzitako bat.

Ondoren, egileak Nafarroako Erregearen aginduz espetxeratu zuten unea birsortzen du, kondenaren arrazoiak zehaztu gabe. Azkenik, bildumako bi idazkirik ezagunenak daude: Kontrapas eta Sautrela.

Temas

• Euskal Literatura