Lewis Carrollen 'Snarkaren ehiza' «klasikoa» euskarara ekarri du Pamielak

XIX. mende amaieran, zehazki 1876an, Lewis Carrollek argitaratu zuen 'Snarkaren ehiza' «klasikoa», «zentzugabearen ildoan kokatzen den poema narratiboa», euskarara ekarri du Manu Lopez Gaseni itzultzaileak Pamiela argitaletxearentzat. Hamar kidez osatutako eskifaiak egindako itsas bidaia da argumentua, baina Lander Majuelo editoreak esan bezala alegoriatik asko du eta kideak ezin bitxiagoak dira. «Bidean aurkezten diren egoerak zentzugabeak dira eta ehiza eta Snarka bera, kimerikoak», aurreratu dute. Ez da irakurlearentzat arraroa izango den bakarra, are gehiago Carrollen literatura ez badu asko ezagutzen, pertsonaien izen guztiak B hizkiarekin hasten baitira eta 'maleta hitzak' deituak, hau da, «bere baitan beste hitz bat biltzen dutenak» daude. Biak ala biak euskarara egokitu ditu itzultzaileak.

Lopez Gasenik xehatu zuenez 'Snarkaren ehiza' lanak egileak aurrekoetan erakutsi zituen ezaugarri asko ditu, besteak beste «hizkuntzaren arbitrariotasuna, hitz-jolasen aurreko umore-senaren falta, matematikarekiko zaletasuna, epaiketen parodiak, pertsonaiaren baten atzera begirako kontakizuna edo ametsaren baliabidea». Egitura aldetik, istorioa 8 atal edo eroalditan kontatua dago, 141 poema edo kuartetotan, «balada baten antzera» eta «errima nahiko konplexuekin».

Ezagutza horrek, hein batean, hiru fasetan gauzatu duen itzulpena erraztu dio. «Aurrez dokumentazio lan handi samarra egin nuen, lehen fasean ahapaldiak errespetatuz hitzez hitz itzuli; ostean errima erantsi bertso-lerroei eta, azkenenean, luzeena eta gozagarriena, bertso lerro neurtuetan eman».

Majuelo oso pozik azaldu zen agerraldian argitalpen honekin ziklo bat itxi duelako Pamielak. Izan ere aurrez Carrollen Alizia herrialde miresgarrian (Pamiela, 2015), Ispiluan barrena (Pamiela, 1990) eta Alizia haurrentzat (Pamiela, 2004) ere kaleratu dituzte, hain zuzen Lopez Gasenik itzuliak. «Literatura unibertsalarekin dugun zor hori ordaindu dugu».

Temas

• Pamiela argitaletxea