«Hartzidura magia hutsa da. Gu elikatzeko, gozatzeko Naturaren magia»

Otsaileko eguerdi eguzkitsua. Aizarnazabalgo Aranburun hamaiketakoa hartua, kurbaz kurba ailegatzen gara Antxiturbiazpiko baserri-etxalde-laborategi-baratzera. Han dute bizileku, bizimodu, bizibide bizi ekimena Satxak eta Anak. Jatorriz debarra da Satxa eta Maresme eskualdeko Argentonan jaioa Ana. Antxiturbiazpiko biztanleak dira ere, 'Pedras' izen portugaldarra duen Leongo mastin txakurra eta tigre-ilaje luxezko 'Nit' katua gehi bere kumea. Antxiturbiazpikoan 'Pro Bio.k' zukuak, txukruta, kimtxia, ozpinak, sagardoak sortzen dituzte. Edizio mugatuetan, 'Sagar Zirkle' adierako abentura baten barruan.

– Igerilekua ematen du porlanezko eraikuntza honek

– Eta bada... sagarrentzako. Kiloka ekartzen dizkigute euren sagarrondoko fruituak 'Ibarbi' elkarteko kideek.

– 'Ibarbi' esan duzue?

– Bai, Errezilgo Errezil Sagarraren Kultur Elkartea. Gure zukuak, gure ozpinak, gure sagardoa egiteko ez dugu bakarrik Errezil barietatea erabiltzen baina denak dira hemengoak eta denak egokiak sagardorako. Zakuetan, kamioi txikietan iristen zaizkigu eta 'piszina' honetan ondo garbitu. Prozesu luze baten bukaeran, inguruko ostatu, jatetxe eta sagardotegi askotan eskainiko dituzten muztioak sortzen dira, Nafarroako sagardogile berriak ere etorri zaizkigu egin nahi duten sagardoarentzako mosto bila.

– «Prozesu luzea» esan duzue. Nabaria da, makina eta tramankulu pila duzue espazio zabalean.

– Gure ametsa aurrera eraman ahal izateko, pixkanaka-pixkanaka luzatu/zabaldu/eraiki/handitu behar izan dugu hasieran genituen eraikuntzak eta tokia. Piszina eta beherago, 'hautaketa mahaia' dugu. Izen esanguratsua, hantxe arreta eta mimo handiz aukeratzen ditugu eta sagar hobeak, kentzen dizkiegu gure azterketa gainditzen ez duten zatiak eta 'matxaka' deitzen dugun makinara pasatu. Bertan, bonba baten bitartez, horixe egingo dugu,'matxakatu', txikitu, zehatu. Gero, jakina, asko, tolarea erabili beharko dugu.

– Biltegitik pasako gara, erdaraz 'obrador de fermentación' deitzen duzuen lantegi-laborategia helmuga. Baina iritsi aurretik, zer dira kutxetan dituzuen arbi, aza, piper gorri, tipula, porru, lonbarda eder horiek?

– Gure produktu hartzituak zein zukuetarako erabili ohi ditugun barazkiak, frutak eta abarrak. Inguruko baserri zenbat dugu hornitzaile. Nafarroakoak ere. Laranjak eta limoiak, jakina asko, Valentziakoak. Murtziatik ere zeozer ekartzen digute. Eta konbu algak, Cristina Garcia urpekari sekulakoak Cambadosen dituen Algas La Patrona itsaso-etxaldetik iristen zaizkigu; eskuz hartuta, jakina. Galiziako Atlantikoan.

– Guau, Lurrak eta itsasoak ari gara, Erreziletik, zeharkatzen. Kordoba ere aipatu dugu...

– Ozpina maite dugu Antxiturbiazpikoan, 'Rural Artisau Kulture' goiburua bandera harturik sortu dugun ekimen-abentura honetan biziki dugu gogoko onik aurkitzea hain zail den produktu hori. Sorbidean ginela, laguntza behar genuela oharturik, aditu baten bila hasi eta mundu horretan maistra ikaragarria den Kordobako emakumea aurkitu. Berarekin gaude probetan eta... ikasten.

– Oso egokia. Zuek baduzue 'Rural Artisau Kulture' eta Kalifa-herrian badute ozpinarena. Bertako Vinavin elkarteak, zera esan nahi du gaztelaniaz, Ardoa eta Ozpinaren Maitaleen Bilkura.

– Azken-aurreko erronka gurea baltsamiko antzeko bat sortzea da. Gozoa izan behar du eta lodiera handikoa. Horretan gaude entseguetan. Momentuz baditugu probiotikoz gainezka diren mota pare bat, jatorri-deitura duten gure sagardoetatik abiatuta eginak. Batak limoia dauka. Bestean, bere naturaltasunaren ikurra den 'ama' aurkituko duzue botilan. Iragazi edo pasteurizatu gabeak dira. Gauzatxo bat kontatuko dizuegu...

– Aurrera ba.

– Kordobako aditu handi horrekin hasi baino lehen bazen kontu bat bagenekiena, saioetan zehar baieztatu duguna: ozpin ona sortzeko, ardo on ona edo gure kasuan, sagardoetan onenetarikoa erabili behar duzu. Derrigor. Jende askok kontrakoa uste du eta bazterturikoez baliatzen da. Gaizki. Guk, egia esan, gure sagardo propioa sortu dugu kasik horretarako. Graduazio altukoagoa eta kalitate primerakoa. Gure ozpinak apartak izan daitezen.

– Zuen zukuak (sagar-limoia/sagar-jengibrearekin/ Lizarrako mahats beltzarena) direla eta zarete gehien bat ezagunak bere burua, gorputza eta arima zaintzen duen jendearentzako baina ez da hala moduzkoa zuen atrebentzia zuen ekoizpen hartzituetan non bakterio onuragarri guztiek bizirik dirauten...

– Sakon estimatzen dugu guk hartziduren mundu magikoa. Prozesu natural horretan esku hartuz gero, azti bat sentitzen zara. Tenperaturarekin jolasean, aire gehiago edo gutxiago sartuz, Gatzarekin edo gatzik gabe... Txukruta badugu merkatuan. Orain gabiltza Korean kasik plater nazionaltzat duten kimtxia, hornigarri mundial hori gure estilo eta erara sortu nahian.

–Zain gaituzue dagoeneko.

– Hartu dugun konpromisoari helduko diogu beti. Ingurumenarekikoari, bizidun guztien (gu barne) ongizatearekikoari. Topa!